پرنیان رافعی

شواهد پژوهشی نشان میدهند که CBD موجود در کانابیس به میزان معناداری اثرات منفی ناشی از THC را خنثی و جبران میکند. با وجود اینکه این تفسیر برای نتایج بدست آمده از همه ی مطالعات صدق نمیکند، اما برخی مطالعات نشان داده اند که CBD به میزان معناداری تجربیات شدید اضطرابی و روانپریشانه (سایکوتیک)، و همچنین اختلالات حافظه ناشی از اثرات THC را متعادل میکند. به دنبال انتشار شواهد حاکی از اثربخشی درمانی مصرف خوراکی CBD در دوز 20-10 میلی­گرم/کیلوگرم از وزن بدن، در بیماران مبتلا به نوع خاصی از صرع (سندروم لنوکس-گاستات) در ژورنال معتبر پزشکی نیوانگلند در سال ۲۰۱۸، سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) و سازمان داروهای اروپا  برای اولین بار برای دارویی با مشتقات کانابیس تاییدیه صادر کردند. کارآزمایی های بالینی که اخیرا برای بررسی اثربخشی درمانی CBD انجام گرفته اند، شواهد مثبتی را در زمینه درمان کمکی این ماده برای دیابت نوع 2، بیماری کبد چرب و اسکیزوفرنی نشان داده اند.

 این گونه شواهد باعث شدند که موج جدیدی از گمانه زنی ها در مورد خاصیت درمانی کانابیس حاوی CBD شدت بگیرد. اما حقیقت این است که بین دوز CBD مورد استفاده در تحقیقاتی که اثربخشی مثبت آن را بر روی برخی بیماری ها نشان میدهند، و دوز محصولات حاوی CBD که در فروشگاه ها به طور آزاد برای بهبود گستره ی متنوعی از مشکلات عرضه میگردد (از مکمل درمان سرطان و اختلالات روانپزشکی گرفته تا برطرف کننده زبری موی سگ!)، تفاوت بسیار زیادی وجود دارد.

تا امروز اغلب کارآزمایی های بالینی در این حوزه، با استفاده از CBD ۹۹% خالص و با دوز 1500-300 میلیگرم/روز انجام گرفته اند، در حالی که دوز موجود در محصولات حاوی CBD عرضه شده در فروشگاه ها حداکثر حدود 25 میلیگرم است.

متاسفانه افراد گاها به اشتباه اثربخشی های مثبت دوز بالای CBD را که تعداد محدودی از کارآزمایی های بالینی برای بهبود یا درمان چند بیماری گزارش کرده اند، به کلیه ی محصولات حاوی دوز کم CBD موجود در بازار تعمیم میدهند.

 متاآنالیزی که ماه پیش منتشر شد، به بررسی عوارض زیانبار مصرف دارویی CBD پرداخته و عوارضی موقتی مثل مشکلات گوارشی، بیحالی و کاهش انرژی، و ریسک ذات الریه را گزارش کرده است. این مطالعه نیز به استفاده از دوز های بسیار بالای CBD (میانگین دوز/روز: 1132 میلی­گرم) در کارآزمایی های بالینی اشاره کرده است. این یافته به طور جدی بازار CBD تجاری را به چالش کشیده، زیرا متوسط دوز CBD موجود در محصولات غذایی و مکمل های حاوی CBD، 25-5 میلی­گرم است و همچنین نظارت جدی بر خلوص CBD در این محصولات انجام نمی شود.

در رابطه با نظارت بر خلوص و کیفیت محصولات حاوی CBD باید یادآور شد که هیچ یک از مشتقات CBD به غیر از داروی “اپیدیولکس” تا به حال برای مصارف پزشکی مورد تایید FDA قرار نگرفته اند. شواهد کافی برای اثربخشی CBD جهت مصارف درمانی وجود ندارد. برای سایر محصولات حاوی CBD که آزادانه به روشهای آنلاین و غیرآنلاین عرضه میشوند هم نظارت کافی و فرمولاسیون و دستورالعمل استاندارد جهت استخراج CBD از گیاه کانابیس وجود ندارد. در این زمینه، یک مطالعه که در سال ۲۰۱۷ در ژورنال جاما چاپ شده است نشان میدهد که تنها ۳۰% محصولات حاوی CBD عرضه شده در فروشگاه های آنلاین دارای برچسب های اطلاعاتی دقیق و درست از میزان CBD موجود در آنها میباشند و بر روی ۷۰% دیگر محصولات معمولا ، به غلط ، میزان CBD بیشتری درج شده است. این مطالعه به یافته جالب دیگری نیز دست یافته است که نشان میدهد ۲۱% از این محصولات حاوی میزان قابل توجه از THC هستند، به گونه ای که در کیت های ادراری تشخیص اعتیاد قابل تشخیص هستند.علاوه بر این، سازمان استاندارد غذایی بریتانیا اخیرا در مورد گستردگی محصولات تجاری حاوی  CBDکه ادعا میکنند خاصیتهای درمانی مختلفی دارند ابراز نگرانی کرده، و نسبت به مصرف دوز بالاتر از ۷۰ میلیگرم در روز بخصوص در افراد آسیب پذیرتر هشدار داده است.

تناقض در نتایج پژوهش های موجود و همچنین اندازه اثر کوچک آنها بیانگر اهمیت انجام گرفتن مطالعات بیشتر با حجم نمونه بزرگتر در زمینه اثربخشی درمانی CBD در آینده است.