نقش دوربین در استرس قرارهای مجازی

زهرا رضازاده٬ دانشگاه ال ام او٬ مونیخ 

در یک سال گذشته اکثر ما کار از خانه رو تجربه کردیم. شب ها برای ارتباط با خانواده و دوستان به همان مانیتوری خیره شدیم که روزها برای کار. از صبح تا شب برای جلسه های مختلف جلوی همان مانیتور چند دست لباس عوض کردیم و “کلاه”های مختلف به سر گذاشتیم. آخر روز هم مانیتور و کل سیستم رو با شدت هرچه تمام تر خاموش کردیم. 

قرار ملاقات های مجازی خسته کننده اند، اما چرا؟ و چه کار میتوانیم بکنیم که این خستگی کمتر بشه؟

جالبه که از شروع قرنطینه، با اینکه تعداد جلسات مجازی بیشتر شده، اما زمان سپری شده در جلسات نسبت به قبل از کرنا ۱۱.۵% کمتر شده. این نشون میده که “خستگی آنلاین” تابعی از مدت زمان جلسات آنلاین نیست. محقق ها عوامل دیگه ای از جلسات مجازی رو به عنوان عامل این خستگی پیشنهاد دادند. یکی از مهم ترین این عوامل پیشنهادی روشن بودن دوربین است. 

انگیزه محرک این ایده٬ نظریه ی “نمایش خود”  بود که اروین گافمن در سال ۱۹۵۹ مطرح کرد. حرف اصلی این نظریه اینه که ما انسان ها به صورت ذاتی تمایل داریم خودمون رو در چشم اطرافیان خوب نمایش بدیم و تصویر زیبایی از خودمون ارائه بدیم. این تمایل ذاتی برای ما منافعی داره: از جمله اینکه انگیزه میده برای حفظ سلامت جسم و روان مان تلاش کنیم. اما از طرف دیگه، ذهن ما رو به شدت خسته می کنه. “نمایش خود” مستلزم نظارت مداوم روی خودمون و تصور کردن خودمون از دید طرف مقابل و فکر کردن به اینه که طرف مقابل الان داره ما رو چطور ارزیابی می کنه. حضور در جلسه های آنلاین زوم یا اسکایپ با دوربین روشن، مثل اینه که توی یه مهمونی یه آینه دستمون باشه (و البته انشالله٬ نوشیدنی من هم دست دیگه مون) و از اول تا آخر مهمونی خودمونو توی آینه نگاه کنیم. همین قدر خسته کننده!

با وضعی که قرنطینه به وجود آورده  و با ایده گرفتن از نظریه ی گافمن، شاکلی و همکارانش یه آزمایش طراحی کردن تا ببینن آیا تماشا کردن خودمون از دید دوربین زوم و اسکآیپ، در خسته شدن ما از جلسه های آنلاین تاثیر داره؟

آزمایش شاکلی و همکارانش در چهار هفته اجرا شد. ۱۰۳ نفر کارمند تمام وقت یک موسسه به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. هر گروه دو هفته با دوربین روشن و دو هفته با دوربین خاموش از خانه در جلسه های آنلاین موسسه شرکت کردند. کارمندان این موسسه قبل از دوران قرنطینه هم از خانه کار می کردند و امکان انتخاب بین دوربین روشن یا خاموش را داشتند. 

شرکت کننده های آزمایش بعد از پایان هر روز کاری پرسشنامه هایی رو پر کردند و میزان خستگی، قدرت اظهار نظر در جلسات و میزان دخیل بودن در روند جلسات اون روز رو گزارش دادند. جنسیت  و موقعیت شرکت کننده ها در سلسله مراتب شغلی موسسه هم جداگانه ثبت شد. 

دلیل ثبت متغیرهایی مثل قدرت اظهار نظر و میزان دخیل بودن در جلسات این بود که میزان تاثیر روشن بودن دوربین روی بازده کاری کارمندها بررسی بشه. به علاوه، این سوال هم مطرح بود که تفاوت های فردی چه تاثیری روی خستگی ناشی از روشن بودن دوربین در جلسات آنلاین داره. دو سؤال اصلی مطرح شد: آیا خانم ها، که همیشه تحت فشار فرهنگی جامعه هستند که در هر حالی باید جذاب و تر و تمیز باشند، یا کارمندهای تازه کار، که نگران موقعیتشون در محل کار هستند، بیشتر از بقیه توی جلسه های آنلاین و جلوی دوربین خسته میشن؟

نتایج آزمایش شاکلی و همکارانش نشون داد که بله، دوربین روشن تاثیر مستقیم روی خستگی داره و همین طور، میزان دخیل بودن در روند جلسه و قدرت اظهار نظر رو کاهش میده. به علاوه، خانم ها و کارمندهای تازه کار بیشتر دچار خستگی ناشی از روشن بودن دوربین در جلسه ها میشن. نتیجه ی جالب دیگه از آزمایششون این بود که میزان خستگی در جلسات آنلاین ارتباطی با زمان سپری شده در جلسات نداره. 

در آزمایش شاکلی و همکارانش، در حالت دوربین روشن، شرکت‌کننده همکارانش رو می‌بینه و همکارانش هم او رو می‌بینند. در حالت دوربین خاموش، همکارانش او رو نمی‌بینند اما او همکارانش رو می‌بینه. حالت دیگه‌ای که به ذهن می‌رسه، که شاکلی و همکارانش در آزمایششون لحاظ نکردند، اینه که دوربین روشن باشه و همکاران شرکت‌کننده او رو ببینند، اما او خودش رو نبینه. این می‌تونه نزدیک‌ترین وضعیت نسبت به قرارهای ملاقات حضوری باشه. این ایده هم جای بررسی و آزمایش داره تا ببینیم خستگی و اضطراب جلسات آنلاین رو کمتر می‌کنه یا نه. 

به عنوان حسن ختام، این گزارش از دویچه وله رو بخونید: تعداد افرادی که از چهره ی خودشون در جلسات آنلاین ناراضیند و تصمیم دارند عمل زیبایی انجام بدهند، داره بیشتر و بیشتر میشه!